घोराही / आजको समयमा धेरै मानिसहरूले शिक्षालाई केवल रोजगारी प्राप्त गर्ने माध्यमको रूपमा हेर्छन्। यो प्रवृत्ति विशेष गरी विकासशील देशहरूमा धेरै देख्न सकिन्छ। शिक्षा प्रणालीलाई रोजगारोन्मुख बनाउन जोड दिइन्छ, जसका कारण विद्यार्थीहरूले शिक्षा प्राप्त गर्दा केवल रोजगारी प्राप्त गर्ने उद्देश्य मात्र राख्छन्। तर वास्तविकता भने शिक्षा केवल रोजगारीको लागि होइन, यसले मानिसलाई ज्ञान प्रदान गर्ने उद्देश्य राख्दछ। ज्ञान प्राप्त मानिसहरू मात्र सशक्त हुन्छन् र समाजमा परिवर्तन ल्याउन सक्षम हुन्छन्।
शिक्षा र यसको महत्त्व :
शिक्षा भनेको केवल किताबी ज्ञान मात्र होइन। यसले मानिसको जीवनलाई विभिन्न पक्षमा समृद्ध बनाउँछ। शिक्षाले मानिसको मानसिकता, दृष्टिकोण र सोचाइलाई फराकिलो बनाउँछ। जब कुनै व्यक्तिले शिक्षा प्राप्त गर्दछ, उसले नयाँ ज्ञान र जानकारी प्राप्त गर्दछ, जसले उसलाई जीवनका विभिन्न पक्षमा अगाडि बढ्न सहयोग पुर्याउँछ। शिक्षा केवल किताबी ज्ञानमा सीमित हुँदैन, यसले जीवनको व्यावहारिक पक्षलाई पनि समेट्छ।शिक्षा प्राप्त गर्ने क्रममा मानिसले विभिन्न विषयहरूमा ज्ञान प्राप्त गर्दछ, जसले उसको सोचाइ र दृष्टिकोणलाई फराकिलो बनाउँछ। यो ज्ञानले उसलाई जीवनमा विभिन्न समस्याहरूको सामना गर्न र तिनको समाधान खोज्न सक्षम बनाउँछ। शिक्षा प्राप्त व्यक्तिले समाजमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन सक्छ र अरूलाई पनि ज्ञान प्रदान गर्न सक्छ।
ज्ञानको महत्त्व:
ज्ञान भनेको ज्ञानको मात्रालाई मात्र बढाउनु होइन, तर त्यो ज्ञानलाई सही तरिकाले उपयोग गर्न सक्ने क्षमता पनि हो। ज्ञानी व्यक्तिहरूले समाजमा रहेका समस्याहरूलाई राम्रोसँग बुझ्न सक्छन् र तिनको समाधान गर्न सक्षम हुन्छन्। ज्ञानी व्यक्ति मात्र सशक्त हुन्छन् र समाजमा सशक्तिकरण ल्याउन सक्छन्। ज्ञानले मानिसलाई आफूलाई र आफ्नो समाजलाई राम्रोसँग बुझ्न सहयोग पुर्याउँछ। यसले मानिसलाई आफ्नो अधिकार र कर्तव्यको बारेमा जागरूक बनाउँछ। ज्ञानी मानिसहरू आफ्नो अधिकारहरूको रक्षा गर्न सक्षम हुन्छन् र समाजमा अन्याय र अत्याचारको विरोध गर्न सक्छन्। यस प्रकार, ज्ञानले समाजलाई सकारात्मक दिशामा अगाडि बढ्न मद्दत पुर्याउँछ।
सशक्तिकरणको महत्त्व :
शिक्षाले ज्ञानमा पुर्याएपछि, व्यक्तिहरू सशक्त बन्छन्। सशक्त व्यक्ति समाजका अन्य सदस्यहरूलाई पनि सशक्त बनाउन सक्षम हुन्छन्। यसरी शिक्षा, ज्ञान र सशक्तिकरण एकअर्कासँग जोडिएको चक्र हो, जसले समाजमा स्थायी परिवर्तन ल्याउन सक्छ। सशक्त व्यक्ति मात्र समाजमा परिवर्तन ल्याउन सक्षम हुन्छन्। सशक्त व्यक्तिहरूले समाजमा अन्याय र अत्याचारको विरोध गर्न सक्छन् र कमजोर तथा उत्पीडित व्यक्तिहरूको पक्षमा उभिन सक्छन्। यस प्रकार, सशक्तिकरणले समाजमा समानता र न्यायको स्थापना गर्न मद्दत पुर्याउँछ।
शिक्षा प्रणालीको सुधार:
हाम्रो शिक्षा प्रणालीमा सुधार आवश्यक छ ताकि शिक्षा केवल रोजगारी प्राप्त गर्ने माध्यम मात्र नभई ज्ञान र सशक्तिकरणको साधन बन्न सकोस्। यसका लागि शिक्षामा व्यावहारिक ज्ञान र जीवनका विभिन्न पक्षहरूलाई समेट्नुपर्दछ। शिक्षाले केवल किताबी ज्ञानमा सीमित हुनु हुँदैन, यसले जीवनको व्यावहारिक पक्षलाई पनि समेट्नुपर्दछ। शिक्षाले विद्यार्थीहरूलाई केवल परीक्षा उत्तीर्ण गर्न र प्रमाणपत्र प्राप्त गर्न मात्र नभई जीवनका विभिन्न समस्याहरूको सामना गर्न र तिनको समाधान खोज्न सक्षम बनाउनु पर्दछ। यसका लागि शिक्षामा विभिन्न गतिविधिहरू र परियोजनाहरूलाई समेट्नुपर्दछ जसले विद्यार्थीहरूको सोचाइ र दृष्टिकोणलाई फराकिलो बनाउन मद्दत पुर्याउँछ।
समाजमा शिक्षा, ज्ञान र सशक्तिकरण:
शिक्षा, ज्ञान र सशक्तिकरणको महत्त्व समाजमा विभिन्न तहमा देख्न सकिन्छ। शिक्षाले समाजमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन मद्दत पुर्याउँछ। शिक्षित समाजमा मानिसहरू आफ्नो अधिकारहरूको बारेमा जागरूक हुन्छन् र समाजमा अन्याय र अत्याचारको विरोध गर्न सक्षम हुन्छन्। ज्ञानी समाजमा मानिसहरू समस्याहरूको समाधान खोज्न र नयाँ विचारहरूलाई अपनाउन सक्षम हुन्छन्। ज्ञानी समाजमा मानिसहरू सहिष्णु र सहयोगी हुन्छन्। यस प्रकार, ज्ञानी समाजमा समानता र न्यायको स्थापना गर्न मद्दत पुर्याउँछ। सशक्त समाजमा मानिसहरू आफ्नो अधिकारहरूको रक्षा गर्न सक्षम हुन्छन् र कमजोर तथा उत्पीडित व्यक्तिहरूको पक्षमा उभिन सक्छन्। सशक्त समाजमा अन्याय र अत्याचारको विरोध गर्न सक्षम हुन्छन् र समाजमा समानता र न्यायको स्थापना गर्न मद्दत पुर्याउँछ।
शिक्षा भनेको केवल रोजगारी प्राप्त गर्ने माध्यम मात्र होइन। यसले मानिसलाई ज्ञान प्रदान गर्ने उद्देश्य राख्दछ। ज्ञान प्राप्त मानिसहरू मात्र सशक्त हुन्छन् र समाजमा परिवर्तन ल्याउन सक्षम हुन्छन्। शिक्षा, ज्ञान र सशक्तिकरण एकअर्कासँग जोडिएको चक्र हो, जसले समाजमा स्थायी परिवर्तन ल्याउन सक्छ। यसकारण, हामीले शिक्षा प्राप्त गर्दा केवल रोजगारी प्राप्त गर्ने उद्देश्य मात्र राख्नु हुँदैन, बरु ज्ञान प्राप्त गरेर समाजलाई सशक्त बनाउनतर्फ लाग्नुपर्छ। शिक्षा भनेको व्यक्ति र समाजको दिगो विकासको लागि एक महत्वपूर्ण आधारशिला हो। शिक्षा प्रणालीमा सुधार गरेर यसलाई रोजगारीको माध्यम मात्र नभई ज्ञान र सशक्तिकरणको साधन बनाउन आवश्यक छ। शिक्षा, ज्ञान र सशक्तिकरणको भविष्य :
हाम्रो समाजमा शिक्षा, ज्ञान र सशक्तिकरणको भविष्य उज्ज्वल छ। यदि हामीले शिक्षालाई सही तरिकाले उपयोग गर्न सक्यौं भने, हाम्रो समाजमा स्थायी परिवर्तन ल्याउन सक्छौं। शिक्षाले हामीलाई केवल रोजगारी प्राप्त गर्न मात्र नभई जीवनका विभिन्न समस्याहरूको सामना गर्न र तिनको समाधान खोज्न सक्षम बनाउँछ। ज्ञानी व्यक्तिहरूले समाजमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन सक्छन्। उनीहरूले समाजमा रहेका समस्याहरूलाई राम्रोसँग बुझ्न र तिनको समाधान खोज्न सक्छन्। यस प्रकार, ज्ञानले समाजलाई सकारात्मक दिशामा अगाडि बढ्न मद्दत पुर्याउँछ। सशक्त व्यक्तिहरूले समाजमा अन्याय र अत्याचारको विरोध गर्न सक्छन् र कमजोर तथा उत्पीडित व्यक्तिहरूको पक्षमा उभिन सक्छन्। यस प्रकार, सशक्तिकरणले समाजमा समानता र न्यायको स्थापना गर्न मद्दत पुर्याउँछ। यसकारण, हामीले शिक्षा प्राप्त गर्दा केवल रोजगारी प्राप्त गर्ने उद्देश्य मात्र राख्नु हुँदैन, बरु ज्ञान प्राप्त गरेर समाजलाई सशक्त बनाउनतर्फ लाग्नुपर्छ। शिक्षा भनेको व्यक्ति र समाजको दिगो विकासको लागि एक महत्वपूर्ण आधारशिला हो। शिक्षा प्रणालीमा सुधार गरेर यसलाई रोजगारीको माध्यम मात्र नभई ज्ञान र सशक्तिकरणको साधन बनाउन आवश्यक छ। शिक्षाले मानिसलाई जीवनका विभिन्न पक्षमा समृद्ध बनाउँछ। यसले मानिसको सोचाइ र दृष्टिकोणलाई फराकिलो बनाउँछ। ज्ञानले मानिसलाई आफ्नो अधिकार र कर्तव्यको बारेमा जागरूक बनाउँछ। सशक्तिकरणले मानिसलाई समाजमा परिवर्तन ल्याउन सक्षम बनाउँछ। यस प्रकार, शिक्षा, ज्ञान र सशक्तिकरण एकअर्कासँग जोडिएको चक्र हो, जसले समाजमा स्थायी परिवर्तन ल्याउन सक्छ।
निष्कर्ष:
शिक्षा भनेको केवल रोजगारी प्राप्त गर्ने माध्यम मात्र होइन। यसले मानिसलाई ज्ञान प्रदान गर्ने उद्देश्य राख्दछ। ज्ञान प्राप्त मानिसहरू मात्र सशक्त हुन्छन् र समाजमा परिवर्तन ल्याउन सक्षम हुन्छन्। शिक्षा, ज्ञान र सशक्तिकरण एकअर्कासँग जोडिएको चक्र हो, जसले समाजमा स्थायी परिवर्तन ल्याउन सक्छ। यसकारण, हामीले शिक्षा प्राप्त गर्दा केवल रोजगारी प्राप्त गर्ने उद्देश्य मात्र राख्नु हुँदैन, बरु ज्ञान प्राप्त गरेर समाजलाई सशक्त बनाउनतर्फ लाग्नुपर्छ। शिक्षा भनेको व्यक्ति र समाजको दिगो विकासको लागि एक महत्वपूर्ण आधारशिला हो। शिक्षा प्रणालीमा सुधार गरेर यसलाई रोजगारीको माध्यम मात्र नभई ज्ञान र सशक्तिकरणको साधन बनाउन आवश्यक छ।
